De Amsterdam Exchange Index is de belangrijkste beursindex van Nederland. Deze index weerspiegelt de koers van de 25 fondsen met de grootste marktkapitalisatie van de Amsterdamse beurs. Hoe werkt de AEX, hoe is-ie ontstaan en hoe gebruik je deze als belegger in je voordeel? In dit artikel blijven we dicht bij huis.
Home sweet home: onze eigen AEX of ook wel (officieel) de Euronext Amsterdam. Het is de belangrijkste graadmeter van de Nederlandse aandelenmarkt. Met een getal in punten wordt aangegeven hoe de goed de genoteerde bedrijven het doen. In maart en september vindt een herweging plaats, waarbij de waarde per fonds in het mandje wordt bepaald.
Hoe werkt dat puntensysteem van de AEX?
Bedrijven die op de beurs actief zijn, krijgen een bepaalde weging toegekend. Dat gebeurt door de prijs van het aandeel te vermenigvuldigen met het aantal beschikbare aandelen dat het bedrijf heeft uitstaan. Nadat het gewicht wordt vermenigvuldigd met de koers van het aandeel, krijgt elk bedrijf een bepaald aantal punten. De stand van de AEX is het gemiddelde van al deze cijfers. Heel kort door de bocht: als het totale aantal punten hoog staat, zegt dat dat het goed gaat met de AEX. En verder eigenlijk niet zo veel meer.
Als belegger kijk je immers niet zozeer naar de totale waarde van de index, maar natuurlijk vooral naar individuele aandelen – hooguit naar het gewicht van specifieke aandelen binnen de index. Want in de praktijk betekent het dat als de beurskoers van een bedrijf met een grote wegingsfactor sterk verandert, dit ook weer een grote invloed heeft op de stand van de gehele AEX. Maar daarover zo meer.
Wie trekken de kar op de AEX?
Een aantal zwaargewichten is verantwoordelijk voor het trekken van de kar. Dat is op moment van schrijven vooral chipmachinefabrikant ASML, dat absolute koploper is. Unilever (consumentengoederen), Shell (energie), RELX PLC (industriële bedrijven) en ook Philips (gezondheidszorg) zijn andere kartrekkers. Met de komst van een debutant zoals Universal Music Group, eind 2021, is de index weer een beetje gevarieerder naast bijvoorbeeld de techbedrijven en financials. De maximale weging van een bedrijf is overigens 15%.
Onderdeel van Euronext
De Amsterdamse effectenbeurs is onderdeel van organisatie Euronext, de pan-Europese beursonderneming die is ontstaan na een fusie van verschillende beurzen. Daartoe behoren onder meer ook de beurzen in Brussel, Parijs en Lissabon. Naast de 25 grootste bedrijven op de AEX heb je ook de 25 middelgrote bedrijven in de AMX Index en 25 kleinere bedrijven in de AsCX Index. Je kunt ook handelen in bedrijven die buiten deze drie indices vallen, echter is dat dan op de zogeheten lokale markt. De 75 bedrijven op de drie indices samen krijgen de meeste aandacht van de financieel-economische media en Nederlandse marktwatchers.
Oprichting van de AEX
De AEX is nog niet zo oud, in vergelijking met bijvoorbeeld de Amerikaanse broers: de oprichting was ‘pas’ in 1983. Destijds begonnen als de EOE-index (European Options Exchange) konden beleggers vanaf dat moment handelen op bewegingen van de beurs als geheel. De eerste dertien ‘originele’ fondsen waren ABN, Ahold, Akzo, Amro, Gist-Brocades, Heineken, Hoogovens, KLM, Koninklijke Olie, Nationale Nederlanden, Philips, Unilever en Nedlloyd. Sinds 1990 telt de index 25 bedrijven. De naam AEX werd aangenomen in 1994, na een fusie tussen de Amsterdamse effectenbeurs en de optiebeurs.
Koershistorie van de AEX
Sinds de oprichting in de jaren 80 heeft de AEX behoorlijk geschommeld. In het begin lag de lat op 100 punten, toen nog gebaseerd op de Nederlandse gulden uiteraard. Na de entree van de euro, begin deze eeuw, is de koers omgerekend naar euro-punten. Als je de grafiek bekijkt zie je een periode van sterke groei (1983-2000), in het bijzonder op weg naar de dotcom-bubbel tussen 1997 en 2000. De piek stond toen op iets meer dan 700 punten. Na de klap, en na de aanslagen van 11 september 2001, stond de koers in 2002 weer laag.
Het herstel vond plaats tot en met 2007, waarna de kredietcrisis in 2008 voor een grote daling zorgde. Vanaf 2011 trok de boel weer aan. Een dip in 2018 en de uitbraak van de pandemie in het voorjaar van 2019 zorgde voor een nieuwe daling, echter vond er snel herstel plaats. Dat trok door en in 2021 werd de hoogste stand ooit bereikt, na het doorbreken van de magische grens van 800 punten.
Groot misverstand; AEX is geen herbeleggingsindex
Belangrijk feit is dat de AEX geen herbeleggingsindex is. Dat is bijvoorbeeld de DAX in Duitsland wel. Dat betekent dat als er dividend wordt uitgekeerd, de AEX daalt. In Duitsland is dat niet zo. Zou je dus bij de AEX het dividend meerekenen – wat bij veel indices in de wereld gangbaar is – dan krijg je een heel ander verloop. De AEX telt een aantal aandelen met een bewezen track record qua dividend – denk aan Ahold, Shell, Unilever of ING – en gemiddeld genomen is het rendement wat betreft dividend dan ook goed te noemen; net onder de 3%. Dat blijft voor beleggers aantrekkelijk om naar te kijken.
Investeren in de AEX?
Dividend is een goed argument om te kiezen voor AEX-fondsen. Daarnaast investeer je in de stabiele Nederlandse economie, al kun je daar op tegenspreken dat veel van de bedrijven internationaal (georiënteerd) zijn. Een ander voordeel is dat er heel veel informatie voor handen is, wat je onderzoek en analyse makkelijker maakt. Elke minuut van de dag vind je nieuws, cijfers en data van de AEX-bedrijven. Goed op de hoogte zijn van een bedrijf, een index en de economie van een land kan logischerwijs een groot voordeel zijn uiteraard. Met een paar klikken weet je alles.
Nadelen van beleggen in de AEX
Er zijn ook mindere kanten te bedenken. Zo telt de index maar 25 fondsen en dat hoeft geen heel goede spreiding te zijn. Qua sectoren leunt de AEX steeds meer op tech en dan ook nog op een beperkt aantal reuzen uit die sector, zoals gigant ASML. De weging van de top-5 bedrijven bepaalt voor een groot deel welke kant het opgaat met de index. Als tech een rode dag heeft, merk je dat meteen met grote jongens als ASML, ASMI, BESI, Adyen en ook Prosus.
2021 was een goed jaar op de AEX
Het voordeel is natuurlijk dat tech voor mooie groei heeft gezorgd en dat de AEX daarvan heeft geprofiteerd. In 2021 bijvoorbeeld eindige de index met een plus van 28% op bijna 800 punten. Driekwart van alle fondsen eindigde met een plus en dat betekende dat de beurs zich door alle Covid-perikelen heen een weg omhoog is blijven vinden.
De recordgrens van net boven de 700 punten was alweer 20 jaar oud – ten tijde van de dotcom-bubbel – toen deze er in het voorjaar van 2021 aan ging. En er werd zelfs eventjes een all time high van bijna 830 punten aangetikt. Dat zegt niks over de toekomst, maar 2021 was een jaar dat als heel positief de boeken in is gegaan.
Leg dat maar eens naast de AEX-rendementen van de laatste 10 jaar. Dan zul je sowieso zien dat er maar 1 jaar is geweest dat de cijfers in het rood eindigden:
- 2012: +9,7%
- 2013: +17,3%
- 2014: +5,6%
- 2015: +4,1%
- 2016: +9,4%
- 2017: +12,7%
- 2018: -10,4%
- 2019: +23,9%
- 2020: +3%
- 2021: +28%
ETF in de AEX
Als je dus begin 2021 een ETF had gekocht die de AEX nabootst, dan had je een prima jaar gehad. Los daarvan is een ETF altijd een interessante mogelijkheid om een index te volgen: je hebt spreiding, de kosten zijn laag (zeker als je er eentje kiest uit de kernselectie van DEGIRO) en je hebt er als passieve belegger geen omkijken naar. Als beginnende belegger is dit een interessante optie. Ook zorgt een AEX-ETF er voor dat je balans kunt vinden tussen euro en dollar. Met één product is je belegging gespreid over alle 25 bedrijven van de AEX-index.
Één van de bekendste AEX ETF’s is de VanEck Vectors AEX ETF:
Deze ETF (met ticker TDT) heeft jaarlijkse kosten van 0,30% en zit in de kernselectie van DeGiro. Het totaal belegd vermogen is met ongeveer 250 miljoen euro niet supergroot in vergelijking met andere ETF’s die de buitenlandse indices volgen, maar dit is wel een goede manier om exposure te hebben tot alle 25 fondsen in Amsterdam. Een andere ETF die de AEX volgt, is van onder meer iShares (met ticker IAEX).
De voordelen van een AEX-ETF:
- Beleggen in één land, dat je goed kent
- Lage kosten
- Exposure aan 25 bedrijven, waaronder giganten (ASML, Shell, Unilever)
- Geen valutarisico’s omdat alles in euro is
- Geen dividendlek: belasting in Nederland
De nadelen van een AEX-ETF:
- Afhankelijk van de economische prestaties in één land
- Beperkte spreiding, ‘slechts’ 25 fondsen
- De AEX is ondanks een goed decennium best volatiel
- Weging: enkele bedrijven wegen heel zwaar mee
- Geen herbeleggingsindex
Tot slot
Zoals we dit artikel begonnen: Amsterdam, home sweet home. De AEX telt allerlei prachtige bedrijven die iedereen kent, zoals Ahold (Albert Heijn), Heineken, Philips, Shell en ING. Dat geeft een bepaald vertrouwen, omdat je als Nederlander bent opgegroeid met deze bedrijven. Aan die emotie heb je als belegger natuurlijk niet zoveel, maar wat wel helpt is dat je maximale informatie kunt vergaren over de 25 fondsen van de AEX.
Een indextracker (ETF) is mogelijk wel de beste optie om in de AEX te beleggen. Voor lage kosten koop je de hele mand met 25 fondsen, die het de laatste jaren overall goed hebben gedaan. Die spreiding is aantrekkelijk, zeker als er toppers zoals ASML en Shell tussen zitten. Je zult met een ETF de markt uiteraard niet verslaan, maar je risicoprofiel is een stuk lager en dat is wel zo prettig.
Doe uiteraard eerst goed je eigen onderzoek voordat je investeert in de AEX-index of één van de 25 fondsen. Beschouw dit artikel als opstapje, om vanaf daar verder je eigen analyse te maken. Je kunt daarvoor bijvoorbeeld de link van Euronext Amsterdam gebruiken:
Euronext Amsterdam – AEX | Live
Disclosure: de auteur van dit artikel zit op het moment van publicatie long in Ahold, Prosus en Shell; drie fondsen die in dit artikel zijn genoemd. De auteur heeft geen ETF in de AEX-index.