Wat is ESG beleggen?

De belangstelling voor duurzaam beleggen blijft wereldwijd groeien. Door middel van de zogeheten ESG-criteria (Environment, Social and Governance) kun je de factoren milieu, maatschappij en bestuur meewegen in je investeringen. Wat ESG precies betekent en hoe de balans is tussen duurzaamheid versus rendement, bespreken we in dit artikel.

ESG staat voor Environment, Social and Governance en wordt gebruikt als maatstaaf om duurzamer te beleggen. De ESG criteria helpen beleggers bij het beoordelen van aandelen of ETF’s op het gebied van duurzaamheid.

Algemeen

ESG-beleggen is niet meer weg te denken en zeker niet onder jonge beleggers. Het is steeds belangrijker welke impact een bedrijf heeft met zijn activiteiten op mens en milieu. In de kern komt het er op neer dat je naar bedrijven kijkt volgens de kenmerken die vallen onder de ESG-paraplu. Denk bijvoorbeeld aan energieverbruik, klimaatambitie, gezondheid, goed ondernemingsbestuur en het sociaal beleid – eigenlijk alles wat de wereld beter maakt.

Je gaat daarbij op zoek naar evenwicht tussen enerzijds financieel-economische resultaten en anderzijds maatschappelijke belangen, transparantie en impact op het milieu. Om bedrijven te beoordelen op deze criteria, wordt gebruik gemaakt van een ESG-score. Het hogere doel is uiteraard onze toekomst. We willen onze leefomgeving beschermen, steeds gezonder maken en slechte bedrijfspraktijken zoveel mogelijk proberen uit te bannen.

Waar staat de afkorting ESG voor:

E = Environmental, ofwel milieu. Klimaatverandering, watergebruik, CO2-uitstoot, afvalverwerking, diervriendelijkheid en recyclen zijn de belangrijkste factoren hierbij.

S = Social, waarmee de maatschappij wordt bedoeld. Thema’s als arbeidsomstandigheden, privacy, toegang tot medische zorg en het steunen van lokale projecten en economie zijn hierbij van belang.

G = Governance, het (ethisch goede) bestuur van een onderneming. Denk aan diversiteit, beloning, accountancy, transparantie, belastingbeleid en aandeelhoudersbescherming.

Samengevat: aan de hand van een uitgebreide duurzaamheidsanalyse kun je bepalen hoe bedrijven scoren op belangrijke onderwerpen, die een betere basis leggen voor de toekomst van de wereld. Met die kennis kun je vervolgens je beleggingsportfolio aanpassen. In dit verhaal gaan we overigens niet in op wat ‘goed’ of ‘slecht’ is. Het gaat om de methodiek die schuilgaat achter duurzaam beleggen en een blik op de beurs die wat verder kijkt dan winst.

Duurzaam beleggen is big business

In het bedrijfsleven bestaat maatschappelijk verantwoord ondernemen (‘corporate social responsibility’) al decennia, maar dat heeft zich sinds begin van deze eeuw doorontwikkeld als ESG. Beleggen op deze manier betekent dat je één of meerdere van de bovengenoemde aspecten meeneemt in de keuzes in je portfolio. Anderzijds kun je ook bepaalde bedrijven en sectoren op voorhand uitsluiten. Denk aan tabak, wapens en fossiele brandstoffen zoals olie.

Niet alleen particuliere jonge beleggers zijn hier mee bezig. ESG is al mainstream. Alle vermogensbeheerders hebben fondsen voor duurzame en sociale beleggingen. Volgens onderzoek is afgelopen jaar zo’n 233 miljard euro gestoken in ESG-fondsen. Duurzaam is big business – wat een beetje tegenstrijdig is met ‘verder kijken dan winst’ – maar natuurlijk denkt elk respectabel bedrijf op de beurs allang na over deze criteria. Op elke site van ieder bedrijf vind je de strategie en visie over ESG-doelen en hun ambitie voor de komende jaren.

Rankings van landen

Er zijn veel bedrijven die alle data verzamelen om in een score uit te drukken hoe goed (of minder goed) een bedrijf bezig is op gebied van ESG. Denk aan Morningstar, Bloomberg of Thomson Reuters. Ook de grote vermogensbeheerders houden eigen rankings bij, niet alleen per bedrijf maar ook per land.

Puur als voorbeeld hier een voorbeeld van Robeco, waarin je ziet dat Nederland als land qua ESG op de tiende plaats staat qua duurzaamheid. Opvallend is dat de Scandinavische landen letterlijk de hele top-5 innemen: https://www.robeco.com/nl/expertise/duurzaam-beleggen/country-ranking/

Ook Morningstar heeft een zogeheten sustainabilty atlas, die laat zien welke landen voorop lopen qua duurzaamheid. Ook hier scoort Nederland weer goed op deze wereldkaart: https://www.morningstar.nl/nl/news/211667/deze-landen-lopen-voorop-in-esg.aspx

ESG-score voor bedrijven

Goed om te weten: één kompas dat overal hetzelfde is, bestaat nog niet. Dat betekent dat elke ESG-score een soort interpretatie is. We moeten het doen met de informatie die door bedrijven zelf beschikbaar gesteld wordt. Hoe meer je rapporteert als groot bedrijf, hoe groter de kans op een hoge score omdat er simpelweg meer meetbaar is. De afgelopen jaren is het aantal indices dat ESG-scores meet overigens ook explosief gegroeid.

Om het makkelijk te houden richten we ons in dit artikel op de cijfers van het Amerikaanse (onafhankelijke) ratingbureau Morningstar, omdat dat een veelgebruikt platform is voor het analyseren van onder meer ETF’s en aandelen. Mocht je op basis daarvan zelf verder willen kijken naar nog meer indicatoren voor ESG, dan kan dat natuurlijk. Je vindt bij Morningstar een screener om duurzame fondsen langs de ESG-lat te leggen: https://www.morningstar.nl/nl/funds/esg.aspx

Sinds 2016 hanteren zij een zogeheten Sustainability Rating. Deze methode is al toegepast op zo’n 50.000 aandelen en is geïntegreerd in de analyse van elk fonds. Sinds enige tijd ligt de nadruk vooral op de toekomst: alles wat een bedrijf doet om zijn ESG-profiel te gáán verbeteren, krijgt een grotere rol. Wil je hierover meer weten, klik dan hier: https://www.morningstar.nl/nl/news/201636/zo-gebruik-je-de-morningstar-sustainability-rating.aspx

Valkuilen van ESG-metingen

Over de totstandkoming van een scores zijn wel een paar kanttekeningen te plaatsen. Zoals gezegd hebben grotere bedrijven meer mogelijkheden en middelen om hun ESG-beleid te ontwikkelen en daarover te rapporteren. Verder is er wildgroei aan ESG-methodieken en werken de rating-bedrijven niet of nauwelijks samen. Zoals gezegd is de score vaak een interpretatie en dat maakt de meting per platform nogal subjectief.

Ook bewegen de scores niet heel snel mee met de actualiteit. Een ESG-score kan zomaar een paar jaar oud zijn. Als er weinig updates zijn of metingen niet vaak herhaald worden, kan ESG-informatie al achterhaald zijn. En tot slot: het delen van ESG-data is niet verplicht, maar gebeurt vrijwillig. Het zijn bijna eerder meningen dan feiten. Je kunt wel allerlei uitkomsten zien, maar de samenhang ontbreekt. Dit zijn zomaar wat valkuilen die wel benoemd moeten worden. Door echter te kijken naar daadwerkelijk gedrag van bedrijven (en niet alleen naar mooi opgeschreven beleid), kun je hier al veel winst op behalen.

ESG beleggen en rendement

Een belangrijke vraag is natuurlijk of duurzaam beleggen volgens ESG-criteria ten koste gaat van je rendement. Het antwoord: nee. Dat blijkt uit analyses van fondsrendementen over de laatste vijf jaar. Duurzaam beleggen rendeert minstens even goed. Uit meerdere studies blijkt dat bedrijven met een hogere ESG-score gekoppeld zijn aan hogere winstgevendheid, lagere volatiliteit en lagere risico’s. Daarmee is niet gezegd dat duurzame beleggers beter presteren dan andere beleggers – en dit is ook zeker geen financieel advies – maar het rendement wordt in elk geval volgens onderzoeken niet opgeofferd als je ‘ESG’ belegt.

Sterker nog: uit een ander recent onderzoek (van Morningstar) blijkt dat bedrijven die en fondsen die echt werk maken van duurzaamheid, vaak een voorsprong hebben op minder duurzame concurrenten. Ze boeken betere resultaten en kunnen als gevolg daarvan ook een hoger rendement halen. Uit een onderzoek van de Universiteit van Maastricht blijkt dat bedrijven die duurzamer worden ‘gemiddeld genomen een beter rendement behalen’.

Ook wordt een beter rendement behaald als je bedrijven uitsluit die niet-duurzaam gedrag vertonen, zoals de eerder genoemde fossiele brandstoffen. Tijdens de recente coronacrisis bleken duurzame fondsen bijvoorbeeld beter bestand tegen de verkoopgolf dan ‘gewone’ fondsen. Dat valt mogelijk te verklaren doordat duurzame fondsen meestal minder in de energiesector zitten, die de meeste klappen kreeg. Neem Shell in Nederland als voorbeeld, dat van een koers van ongeveer 27 euro vóór Corona terugviel naar amper een tientje.

Overheid bepaalt ook mee

Het moge duidelijk zijn dat duurzaam in de lift zit. Kijk alleen al naar de auto-industrie, die nu al echt grote zichtbare stappen zet naar emissieloos rijden. De overheid heeft er natuurlijk ook een grote hand in. Wie niks doet aan CO2-uitstoot, kan een boete krijgen (en dat drukt de winst). Vanuit de EU zijn er ook aanbestedingen die alleen gedaan worden aan bedrijven die de milieucriteria strikt naleven.

Financiële instellingen zoals banken willen graag ook scoren op ESG-vlak. Een bedrijf dat niet verduurzaamt kan minder makkelijk lenen. Duurzaamheidsambities en milieudoelstellingen van bedrijven zijn direct gekoppeld aan afspraken met banken; ook een tamelijk jong fenomeen. Financiering wordt hiermee ‘vergroend’. Dit zal zeker helpen om ESG-scores in de toekomst te verbeteren, omdat er directe financiële gevolgen aan zitten.

ETF’s gericht op ESG

Hoe kun jij ook beleggen volgens ESG-criteria? Eén manier is door de kenmerken mee te nemen in je eigen onderzoek. Wil je een veel makkelijkere optie, dan zijn er ETFs die voldoen aan specifieke ESG normen.

Zo is er de nieuwe ETF van Vanguard die gericht is op ESG. De (voluit) ESG Global All Cap, met ticker V3AA, is opgericht in maart 2021. Hierin vind je wereldwijd gespreide aandelen die allemaal voldoen aan goede ESG-scores. Eén nadeel als je belegger bent bij DeGiro: deze ETF zit helaas niet in de (gratis) kernselectie.

Andere ETFs gericht op ESG beleggen zijn:

iShares MSCI World ESG ETF (ticker EDMW)
iShares MSCI USA ESG Screened ETF (ticket SLMJ)
iShares MSCI World ESG Screened ETF (ticker SLMH)

Deze zitten op het moment van schrijven wel allemaal in de kernselectie van DeGiro. Die kun je dus volgens de spelregels van DeGiro kostenloos aan- en verkopen. Als je meer wilt weten over deze ETF’s kun je de tickers googlen en zelf je onderzoek doen naar de bedrijven.

Door te beleggen in een ETF scheelt je dat veel tijd. Je weet zeker dat de uitgevende instantie ze heeft gecheckt op de belangrijkste kenmerken op vlak van milieu, maatschappij en bestuur. Verder zijn dus ook verschillende bedrijven sowieso uitgesloten. De bedrijven in het fonds scoren vaak ook ‘best in class’ op de criteria, dus met écht hoge ESG-waarden.

Rendement plus een mooiere wereld

ESG is booming. Beleggers gebruiken de kenmerken op gebied van milieu, maatschappij en bestuur om bedrijven te beoordelen voordat ze er in investeren. Veel fondsen, beursvennootschappen en ETF’s bieden producten aan die ESG-criteria hanteren.

Of je zelf wil beleggen in ESG-fondsen, moet je uiteraard zelf bepalen. Een duurzaam bedrijf zou op de lange termijn een veilige investering kunnen zijn, omdat de kans kleiner is dat ze verwikkeld raken in een schande rondom mens op milieu. Veel succes met je keuze!