Afgelopen weken hoorde ik steeds meer beleggers praten over de zogenaamde “ETF bubbel”. Maar wat is dat nou precies, en is het een feit of een fabel? Ik zocht het uit en schreef er dit artikel over om jou op weg te helpen wanneer je meer informatie zoekt over deze bubbel.
In het najaar van 2019 voorspelde Michael Burry de zogenaamde index fund bubble of ETF bubble. Michael Burry is een grote belegger, hij voorspelde de huizencrisis van 2008 enkele jaren voordat hij plaatsvond. Heeft hij het dit keer weer aan het juiste eind?
Één ding is zeker en dat wil ik je ook direct meegeven: het feit dat hij een eerdere crisis heeft zien aankomen wil niet zeggen dat hij nu weer gelijk heeft, maar het is natuurlijk wel interessant om dieper in de materie te duiken om zelf een oordeel te kunnen vellen.
Wat is een ETF?
Wanneer je dit artikel leest weet je waarschijnlijk wel wat een ETF is. In dat geval kan je naar beneden scrollen naar het volgende kopje. Voor de volledigheid leg ik hieronder even kort uit wat een ETF is, voor de lezers die het niet weten.
Een ETF is een product waarmee je voor een gering bedrag een hele grote spreiding kan aangaan. Je koopt eigenlijk een product wat een bepaalde markt of index volgt. Zo zijn er ETF’s die de S&P500 of de AEX volgen, maar er zijn ook automobiel ETF’s, banken ETF’s, etc.
Enkele voorbeelden zijn de VWRL en VUSA ETF van VanGuard. De VWRL ETF is een afspiegeling van de wereldwijde aandelen markt. Je koopt op dit moment voor €82,12 een dergelijke ETF. Je zit dan gespreid over verschillende sectoren en verschillende landen over de hele wereld.
VUSA ongeveer hetzelfde, maar met VUSA investeer je in de 500 Amerikaanse bedrijven binnen de S&P500. Je spreiding is dus wat minder, aangezien deze aandelen enkel Amerikaanse bedrijven betreffen.
Het mooie is wel dat je dus voor een gering bedrag ontzettend gespreid kan beleggen. Alle aandelen in de S&P500 bij elkaar hebben een waarde van meer dan €3.000. Deze ETF kost je slechts €53,88. Het maakt de markt dus veel toegankelijker voor particuliere beleggers.
Wat is de ETF / index fonds bubbel?
Wat zegt Michael Burry nu eigenlijk, wanneer hij praat over de ETF bubbel? In het kort komt het erop neer dat de prijzen van aandelen in een bepaalde index (bijvoorbeeld de S&P500), hoger zijn dan de daadwerkelijke waarde.
Dit zou volgens Burry komen doordat steeds meer mensen investeren in een ETF, zonder onderzoek te doen naar de fundamentele waarde van een bedrijf. Ze kopen dus indirect aandelen van bedrijven binnen die index, puur omdat ze in de index vallen. Dit zorgt ervoor dat de waarde van de aandelen stijgt, waardoor weer meer mensen de ETF kopen. Een oneindige loop waarbij de waarde van de aandelen binnen de index dus steeds hoger komt te staan.
Een logisch gevolg is dat de aandelen die NIET in de index staan, ondergewaardeerd worden. De zogenaamde smallcaps (kleine bedrijven) verliezen aandacht van de ETF beleggers en de waarde van deze aandelen groeit niet even hard mee.
Stevenen we echt af op een nieuwe crisis, of is Burry gewoon één van de actieve beleggers die de passieve beleggers bang probeert te maken? Onderzoek heeft immers aangetoond dat 92-95% van de fondsbeheerders de markt niet kan verslaan. Dit is een reden voor passieve beleggers om in ETF’s te beleggen, waar actieve beleggers logischerwijs niet erg blij mee zijn.
Volgens Warren Buffets (één van de grootste beleggers ter wereld) is het handelen in ETF’s voor 99% van de bevolking beter geschikt dan het handelen in losse aandelen. Hij is hier zo van overtuigd, dat hij 10 jaar geleden een weddenschap aanging met verschillende fondsbeleggers.
Wanneer de fondsbeleggers over een periode van 10 jaar de ETF (markt) konden verslaan, zouden ze 1 miljoen dollar ontvangen. Zo niet, dan kreeg Buffet 1 miljoen dollar. 10 jaar later heeft Buffet de weddenschap gewonnen. Het gewonnen geld ging overigens naar een goed doel.
Het toont echter wel aan hoe moeilijk het is om de markt te verslaan. Als zelfs de knapste koppen met jaren ervaring de markt niet kunnen verslaan, dan kunnen wij het als hobby beleggers al helemaal niet. De kans is in ieder geval bijzonder klein.
Zitten we nu wél of niét in een bubbel?
Ik wil dit onderwerp zo breed mogelijk benaderen. Ik ga je in dit artikel geen antwoord geven op de vraag, want niemand weet het zeker. Ik ga je inzichten geven die je kan gebruiken om zelf een oordeel te geven over het wel of niet bestaan van de ETF bubbel. Hieronder vind je 2 argumenten vóór en 2 argumenten tegen de bubbel. Er zijn er ongetwijfeld meer, maar dit zijn argumenten waar ik me persoonlijk wel in kan vinden.
Waarom we NIET in een bubbel zitten
Allereerst wil ik graag twee redenen geven waarom we niet in een zogenaamde ETF bubbel zitten.
1. ETF’s hebben géén 50% van het marktaandeel
Volgens verschillende bronnen zouden ETF’s inmiddels zo’n 50% van het marktaandeel in Amerika hebben. Dat zou betekenen dat de markt dus voor zo’n 50% uit ETF’s of index fondsen bestaat.
Onderzoek van de ank of International Settlements heeft echter aangetoond dat slechts 15% van de Amerikaanse aandelen gefund wordt door ETF’s of index fondsen. Dit is dus een stuk lager dan aanvankelijk werd gedacht.
Dit is goed om te weten, maar doet er eigenlijk niet toe. De waarde van een aandeel wordt immers niet bepaald door het passieve geld dat in het aandeel zit, maar door het actieve geld in de vorm van transacties. Wanneer een aandeel gekocht of verkocht wordt, wordt de prijs van dat aandeel gemaakt.
2. ETF’s / indexfondsen hebben slechts 5% van het handelsvolume
En als we naar die transacties kijken, zien we dat ETF’s slechts 5% van het handelsvolume hebben. 95% van het handelsvolume wordt dus gewoon gefund door actieve beleggers die losse aandelen kopen/verkopen omdat ze vinden dat een aandeel over of ondergewaardeerd is.
Hoe komt het nou dat ETF’s zo’n 15% van het marktaandeel hebben maar slechts een klein deel van het handelsvolume voor hun rekening nemen?
Enerzijds komt dit doordat ETF’s gebruikt worden door passieve beleggers. Passieve beleggers maken veel minder transacties dan actieve beleggers, waardoor hun aandeel in het handelsvolume logischerwijs lager is.
Daarnaast worden ETF’s veelal onderling uitgewisseld, zonder dat daar iets van te merken is op de aandelenbeurs. Als persoon A een ETF van VanGuard verkoopt terwijl persoon B deze ETF wil aankopen, handelen persoon A en persoon B onderling. Dit heeft géén invloed op de waarde van de onderliggende aandelen, ze kopen en/of verkopen immers geen aandeel.
Er worden enkel aandelen gekocht en/of verkocht door de uitgevende partij, in dit geval VanGuard. Zij kopen/verkopen enkel aandelen wanneer ze meer ETF’s nodig hebben of juist van ETF’s af willen. Een studie van VanGuard laat zien dat 94% van alle handel in ETF’s plaatsvind buiten de aandelenmarkt. Slechts 6% vind daadwerkelijk plaats op de beurs, waarbij het invloed zou kunnen hebben op de waarde van de onderliggende aandelen.
Waarom we WEL in een bubbel zitten
Er zijn natuurlijk ook argumenten waarom we wél in een bubbel zitten. Hieronder twee argumenten waarin ik me kan vinden, die uitleggen waarom we wél in een bubbel zitten.
1. Closet trading draagt bij aan deze bubbel
Naast het feit dat zo’n 5% van het handelsvolume bestaat uit ETF’s en indexfondsen, vind er ook het zogenaamde closet trading plaats.
Investeerders willen dit absoluut niet en vermogensbeheerders zullen het nooit openlijk zeggen, maar closet trading (of index hugging) vindt wel nog altijd plaats.
Closet trading is een vermogensbeheerder die de markt volgt, terwijl hij wel hoge fee’s vraagt voor het beheren van het vermogen. Een vermogensbeheerders wil het natuurlijk niet veel slechter doen dan de markt, daardoor verliest hij klanten. Daarom zijn er vermogensbeheerders die (een deel van) hun vermogen beleggen in een index, waardoor ze hetzelfde rendement behalen als de markt.
Op zicht niet gek natuurlijk, maar de fee’s van dit soort beheerders ligt vrij hoog. De mensen die hun geld laten beheren betalen dus onnodig veel kosten. Dat is waarom closet trading in een doofpot gestopt wordt.
Volgens de AFM is zo’n 8% van de aandelenfondsen in Nederland een potentiële closet trader. Het is niet bekend wat de exacte aantallen zijn, maar we zouden dus kunnen stellen dat dit deels bijdraagt aan het overwaarderen van aandelen in een index.
2. Arbitrage trading
Ook Arbitrage trading kan bijdragen aan een zogenaamde ETF bubbel. Artibrage traders zijn personen die handelen op verschillen tussen twee producten met dezelfde onderliggende assets.
Een voorbeeld: Je hebt een ETF met een waard de van €10. De ETF volgt de AEX, die ook een waarde van €10 heeft.
Op een gegeven moment wordt de ETF door populariteit iets duurder dan de markt, namelijk €15, terwijl de AEX zelf nog altijd €10 waard is. Een arbitrage trader verkoopt op zo’n moment zijn ETF á €15, en koopt losse AEX aandelen voor €10. Hij maakt hiermee dus eigenlijk €5 winst.
Het gevolg van het kopen van die losse aandelen is dat de aandelen in de index ook duurder worden. De prijs van de aandelen in de AEX stijgt vervolgens ook naar €15, terwijl er fundamenteel helemaal niets veranderd is.
Op deze manier zouden arbitrage traders dus ook bij kunnen dragen aan het bestaan van een ETF bubbel.
Conclusie: De ETF bubbel
Zoals ik eerder al schreef ga ik niet zeggen of de bubbel wel of niet bestaat, simpelweg omdat niemand dit zeker weet. Ik hoop wel dat mijn argumenten jou hebben geholpen om voor jezelf te bepalen of een eventuele ETF bubbel een gevaar is.
Heb je interessante input voor dit artikel wat je met andere lezers zou willen delen? Voel je vrij om hieronder een reactie achter te laten.